W Kościołach katolickich okres trwający od pierwszej Niedzieli Adwentu do Bożego Narodzenia, czyli do zmierzchu 24 grudnia. To okres przypominający oczekiwanie na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. Jednocześnie jest to czas poprzedzający pamiątkę pierwszego przyjścia – wcielenia, znanego pod nazwą narodzin Chrystusa.
Na adwent składają się cztery niedziele adwentowe, w pierwszą z nich rozpoczyna się w Kościołach chrześcijańskich rok liturgiczny. Adwent to czas, w którym ewangelicy i katolicy mają uświadomić sobie, że oczekują na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. W okresie adwentu dominuje w liturgii kolor fioletowy. Kolorem tym w Kościołach ewangelickich nakrywa się ołtarz.
W Kościele katolickim kapłan zakłada do mszy świętej ornat w kolorze fioletowym, symbolizującym czas pokuty i przygotowania się do jednego z najważniejszych świąt, czasu pojednania z Bogiem i ludźmi, a w III niedzielę może zastąpić go kolorem różowym. W niektórych Kościołach anglikańskich i starokatolickich, m.in. w Reformowanym Kościele Katolickim w Polsce używa się niebieskiego koloru liturgicznego.
Tradycją w kościołach katolickich są odprawiane w tym okresie o świcie msze, zwane roratami. Są to msze ku czci Maryi Panny, na pamiątkę tego, że przyjęła nowinę od archanioła Gabriela, zwiastującego, iż zostanie Matką Syna Bożego. Adwent, z punktu widzenia liturgii Kościoła katolickiego, można podzielić na dwa okresy: od początku adwentu do 16 grudnia (czas szczególnego oczekiwania na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa na końcu czasów); od 17 grudnia do 24 grudnia (czas bezpośredniego przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego). W liturgii Kościoła katolickiego pierwsze czytania pochodzą z Księgi proroka Izajasza i obrazują wyczekiwanie na przyjście obiecanego Zbawiciela.
HISTORIA
Początki adwentu należy łączyć z początkiem obchodzenia przez chrześcijan świąt Bożego Narodzenia około II połowy IV wieku. Pierwsze ślady odkrywamy w liturgii hiszpańskiej i galicyjskiej. Synod w Saragossie, który odbył się w 380 roku, polecał wiernym codzienną, gorliwą obecność w kościele, nie omijając ani jednego dnia w okresie między 17 grudnia a 6 stycznia. Adwent miał tu charakter pokutny i ascetyczny. Według niektórych badaczy adwent zaczęto obchodzić w V wieku, kiedy biskup Perpetuus z Tours zdecydował, że począwszy od wspomnienia świętego Marcina (11 listopada) do Świąt Bożego Narodzenia należy utrzymywać post trzy razy w tygodniu. Nie jest pewne, czy decyzja ta nie przekroczyła granic Diecezji Galijskiej do VI W Rzymie ten okres zaczął być obchodzony dopiero pod koniec VI wieku. Adwent miał tu formę radosnego oczekiwania na przyjście Pana, brak postów i innych praktyk Papież Grzegorz Wielki ujednolicił zalecenia liturgiczne dotyczące adwentu. Od tego czasu adwent trwa cztery tygodnie i staje się szczególnym okresem oczekiwania na święta Bożego Narodzenia. Z czasem staje się czasem oczekiwania na przyjście Chrystusa na końcu czasów. Połączenie tradycji galijskich i rzymskich zaowocowało współczesną oprawą liturgiczną adwentu.
SYMBOLE ADWENTU
wieniec adwentowy, w formie okręgu, składa się z gałązek choinki, na których umieszcza się 4 świece, symbolizujące 4 niedziele adwentu. Co niedzielę zapala się kolejną świecę. I świeca jest świecą pokoju, II wiary, III miłości, IV nadziei. Elementy wieńca symbolizują wspólnotę oczekującą w nadziei i radości na przyjście Pana. Znaczenie poszczególnych elementów jest następujące: zielone gałązki – życie, nadzieja; świece – światło, nadchodzącą Światłość; forma wieńca: krąg – powracający cykl życia.
specjalny kalendarz służący do odliczania dni od pierwszego dnia adwentu lub 1 grudnia do Wigilii Bożego Narodzenia.
Jest to rodzaj lampki, wykonanej w kształcie czworoboku zamkniętego, którego ścianki przypominają gotyckie witraże z symbolami chrześcijańskimi lub scenami biblijnymi. Wewnątrz lampionu umieszcza się świece lub małą żarówkę na baterię. Lampionami oświetla się pierwszą część mszy świętej roratnej, podczas której w kościele pogaszone są światła i panuje symboliczna ciemność.
Lampion jest symbolem przypowieści Jezusa o roztropnych pannach, które z płonącymi lampami oczekiwały na przyjście Oblubieńca.
Zwyczajami popularnymi przede wszystkim wśród katolików są ponadto:
WĘDRUJĄCA FIGURA MATKI BOŻEJ
zwyczaj ten praktykowany jest w wielu polskich parafiach. Polega na przyjmowaniu figury Matki Bożej z kościoła po roratach przez to dziecko, którego serduszko, z zapisanymi dobrymi uczynkami wykonanymi dnia poprzedniego, zostało wylosowane przez księdza odprawiającego roraty. Najczęściej figurkę Matki Bożej przyjmuje się na jeden dzień. W tym dniu cała rodzina stara się celebrować tzw. „rodzinną liturgię”, śpiewając pieśni adwentowe i maryjne, czytając i przepisując Pismo Święte oraz odmawiając Różaniec i inne modlitwy. Rodzina jakby zaprasza Maryję do swego domu.
Jest symbolem Najświętszej Marii Panny, która niesie ludziom Chrystusa – Światłość prawdziwą. W kościołach umieszcza się ją na prezbiterium obok ołtarza lub przy ołtarzu Matki Bożej. Biała lub niebieska kokarda, którą jest przepasana roratka, mówi o niepokalanym poczęciu Najświętszej Marii Panny.
Adwent ukazuje postacie Starego i Nowego Testamentu, które nazywane są figurami mesjańskimi z racji zapowiedzi swoim życiem, życia i dzieła Jezusa z Nazaretu. Wśród nich Maryję, Izajasza i Jana Chrzciciela. Adwent jest okresem oczekiwania w ciszy i przygotowania, dlatego Kościół katolicki zachęca do udziału w rekolekcjach oraz przystąpienia do sakramentu pokuty i pojednania. Okres ten nie jest czasem pokuty w takim wymiarze jak wielki post, ale posiada swoisty charakter refleksyjny.
Trzecia niedziela adwentu jest obchodzona radośniej. Jest ona nazywana niedzielą Gaudete. W tym dniu szaty liturgiczne mogą mieć różowy kolor. Teksty liturgiczne tego okresu w ciągu roku liturgicznego są nacechowane radością wynikającą z zapowiedzi przyjścia Zbawiciela i Odkupiciela, w sensie tekstów prorockich – jako jego narodzenie, natomiast w świetle Nowego Testamentu – jako powtórne przyjście z mocą w chwale.
MODLITWA O DOBRE PRZEŻYCIE ADWENTU
Boże Ojcze, który jesteś w niebie, staję przed Tobą w o oczekiwaniu na przyjście Twojego jednorodzonego Syna. Pełen nadziei poświęcam Ci nadchodzący czas adwentu. Chcę wsłuchiwać się w Twoje słowo, które przekazałeś nam przez proroków i świętych. Wierzę mocno w powtórne przyjście Twojego Syna na końcu czasów i z utęsknieniem wyczekuję chwili, gdy ujrzę pierwsze znaki nadchodzącej chwały. Niech ten dzień nie przyjdzie na mnie jak złodziej, ale z łagodnością i mocą. Niech będzie dla mnie dniem radości i zbawienia, abym mógł ujrzeć aniołów i świętych, którzy już teraz cieszą się z przebywania z Tobą.
Maryjo, prowadź mnie ścieżkami adwentu, abym umiał przyjąć Słowo i wolę Boga w pełnej pokorze. Naucz mnie radosnego oczekiwania na objawienie się tajemnicy wcielenia. Oby ten adwent był dla mnie czasem prostowania ścieżek i przygotowania miejsca dla Tego, który ma się objawić światu. Z wielkim pragnieniem w sercu chcę dobrze przeżyć i wejść w głębię misterium Bożego Narodzenia, aby razem z Kościołem wyśpiewać wielki hymn dziękczynienia za Wcielenie.
Święty proroku Izajaszu, módl się za nami!
Święty Janie Chrzcicielu, módl się za nami!
Maryjo Niepokalana, módl się za nam!
Maranatha! Przyjdź Panie Jezu! Amen.
Kiedy trwają przedświąteczne zakupy, sprzątanie, przygotowania warto jeszcze się na chwilę zatrzymać, by nie stracić z oczu tego, co najważniejsze, tego o co chodzi w Bożym Narodzeniu.
MODLITWY ADWENTOWE
Jezu Chryste,
który jesteś drogą, prawdą i życiem. Wołam do Ciebie: Jezu, Synu Boga Najwyższego,
Ciebie anioł Gabriel zwiastował Maryi Dziewicy: przybądź i króluj na wieki nad swoim ludem.
Jezu, Ty jesteś Świętym Boga, Twoją obecnością rozradował się Jan Chrzciciel w łonie Elżbiety,
daj całemu światu radość zbawienia: przybądź i króluj na wieki nad swoim ludem.
Jezu, Zbawicielu, anioł objawił Twoje imię Józefowi, mężowi sprawiedliwemu:
przybądź i króluj na wieki nad swoim ludem.
Jezu, Światłości świata, Ciebie oczekiwał Symeon i wszyscy sprawiedliwi:
przybądź i króluj na wieki nad swoim ludem.
Jezu, Wschodzie, który nigdy się nie kończysz, Ciebie zapowiedział Zachariasz jako przychodzącego z wysoka,przybądź i oświeć tych, którzy trwają w nieznajomości Ciebie. Amen.
Święta Matko Boga,
W milczeniu i pokoju nosiłaś pod sercem i wydałaś na świat Tego, który wszystko dźwiga na Swoich barkach. Bądź naszą Przewodniczą na drodze do Bożego Narodzenia,aby czas, w którym będziemy świętować narodziny Twojego Syna,Jezusa Chrystusa, Naszego Zbawiciela, napełnił nasze serca
radością i Nadzieją. Amen
OPOWIEŚĆ O ROLI MATKI BOŻEJ, MARYI W HISTORII ZBAWIENIA
Anioł Pana posłany został do Maryi
I Dziewicę napełniła łaska
Słuchaj Oblubienico Chrystusa
Poczniesz i porodzisz Syna
Ty jesteś Nowym Rajem, Nową Ziemią Świętą
W Tobie bowiem zamieszkała światłość.
Pan wejrzał na Ciebie z miłością
I Anioł dał Tobie słowo
Oto nadchodzi Bóg Prawdziwy
W Twym łonie przyjmie ciało nowego Adama
Zrodzony przez Ojca, narodzony w czasie
Bóg-Człowiek, Światłość i Życie,
Ten, który stworzył świat.
Radujcie się ze mną oblubienice Pana
Bo moje serce jest świątynią Boga
Gdyż Pan się pochylił nad swą służebnicą
I łono moje uczynił bramą nieba
Człowiekiem stał się jedyny Syn Boga
Jezus, najpiękniejszy spośród synów ludzkich.
Najświętsza Dziewico, Przybytku Boga z ludźmi,
Maryjo, Ziemio Święta, Panno Niepokalana,
Matko Emmanuela. Módl się za nami.
MODLITWA ADWENTOWA DO NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY
BĄDŹ POZDROWIONA, MARYJO ŁASKI PEŁNA, PAN Z TOBĄ, BŁOGOSŁAWIONAŚ TY MIĘDZY NIEWIASTAMI (ŁK 1,28)
Przejęty wielkością powagi w jakiej Cię Archanioł, o prze najgodniejsza Pani, w najszczerszym nachylony uczuciu, składam Ci uszanowanie. Niebiosa Cię wywyższyły, jakżeż bym Ci się nie miał pokłonić?
Wszyscy nosimy w duszy głębokie znamiona miłości Boga; ale Ty w tych względach nad wszystkich słyniesz.
Tyś zbiorem łask Jego, Tyś najdostojniejsza ze wszystkich niewiast, Tyś się sama tylko stała godnym przybytkiem wcielenia przedwiecznego Słowa.
Tyś to jest, o Tobie to przepowiedział Izajasz; „z ciebie się objawi chwała Pańska, Mądrość najwyższa, Jutrzenka światła wiecznego król narodów pożądany oczekiwany Zbawca”.
Tyś jest świętsza od Aniołów, boś się stała godną pozdrowień i chwały samych Aniołów. Tyś szczęśliwsza nad wszystkie ludy, bo udział krwi Twojej w Zbawcy, szczęściem jest ludów.
O bądźże ode mnie pozdrowiona, Najświętsza Maryjo! Chwała Twoja niewymowna, bądźże jednak ode mnie uczczona, najpełniejsza łaski Panno! Pan jest z Tobą; ach, Pan i owoc Twojego żywota, ten jest Tobie najważniejszy. O wstawże się do Niego za mną, aby mi się pozwolił cieszyć zawsze swoją dobrotliwą opieką; aby we mnie tę baczność i moc utwierdziły, iżbym w kolei powołania mego nigdy nie zbłądził i nigdy się nie potknął. Wspomnij, o Skarbnico zbawienia ludzkiego, na ową radość, którą serce Twoje w obliczu Elżbiety rozjaśniało, gdy Cię znak cudowny upewnił o poczęciu i zrodzeniu Zbawcy światu, na radość ową: „Wielbij duszo moja Pana rozradował się duch mój w Bogu Zbawcy moim” a spraw, niechaj i moja dusza uniesiona pragnieniem nieskończonego wielbienia Jezusa Chrystusa, zbliża się do boga radości, do obchodu wielkiej pamiątki narodzin Jego.
Niech zniknie z serca mego światowa, namiętna i zgubna radość, a natomiast niechaj wzejdzie i zakrzewi się w nim nieustająca miłość Zbawiciela. Przez chętną i wdzięczną uległość Twoją rozporządzeniom Bożym, spraw przyczyną swoją, o prze najchwalebniejsza Pani, abym i ja wzorem Twoim, obchody, obrzędy i zwyczaje wiary poważał, jako wskazówki zbawienia, jako przypomnienia anielskie, iż prawdziwa duszy radość polega na łączeniu z czystą wiarą spraw czcigodnych. Zrządź mi ten najszczytniejszy rozum, abym nie umiał myśleć ani czynić tylko to, co Święta wiara zaleca i uchwala, tylko to, co jest zasługą zbawienia.
MODLITWA DO NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY W ADWENCIE. (1856R.)
Czystości Lilio, wstydu panieńskiego Różo cnotami woniejąca Bogu i ludziom Najświętsza Maryjo Panno, z wszystkiego świata jedyna wybrana na Macierzyństwo Boskie i poselstwem Gabriela Archanioła uczczona, od którego łaski Boskiej deklaracją odebrawszy, zaraz w najczystszych wnętrznościach Twoich za sprawą Ducha świętego poczęłaś Boga Stwórcę i Pana Twego, i nosząc Go dziewięć miesięcy bez boleści i naruszenia Panieństwa porodziłaś na zbawienie świata i na pociechę, przez co ukontentowałaś pragnienia świętych Patriarchów i nasze, ziściłaś proroctwa Proroków i niebiosa na ziemi założyłaś. Winszuję Ci święta Rodzicielko Boska tak wielkiej godności, iż przez Cię Słowo stało się Ciałem, przez Cię Bóg na ziemię zstąpiwszy z naturą ludzką złączył się, i z ludźmi się pojednawszy, sprawę zbawienia naszego szczęśliwie skończył. Przez tę zacność Twoje Najświętsza Matko Boska, przez Niepokalane Poczęcie, przez siedem darów Ducha świętego, którymi Cię napełnił, uproś mi całym sercem kochać Boga, przykazania Jego w Całości zachować, w cnoty się święte fundować, na sądzie szczególnym i powszechnym wyrok zbawienia otrzymać. Możesz to łatwo sprawić u Boga, któraś Go pokorą i czystością, z Nieba do wnętrzności sięgnąć mogła, którego przez Cię Matko miłosierdzia proszę, abym Jego święte Wcielenie umiał wychwalać, był mu za to wdzięcznym i czuł skutki tego Wcielenia w moim zbawieniu. Amen.
Zbliża się o drogi Jezu ta wielka i święta chwila, w której będziemy uroczyście obchodzić pamiątkę prze najchwalebniejszego Narodzenia Twego; dla tego błagam Cię z najgłębszą pokorą, udziel mi Przenajświętszej łaski Swojej, ażebym przez cały czas oczekiwania pamiątki Narodzenia Twego, mógł rozpamiętywać sobie niewypowiedziane dobrodziejstwa Twoje.
Mój Boże, przez cztery tysiące lat za grzech pierworodny pierwszych rodziców naszych cały świat jęczał w niewoli szatana przeklętego, i nie było nikogo kto by mógł go uwolnić od tego ciężkiego ucisku.
Dopiero przyjście Twoje na ten świat, o Najdroższy nasz Zbawicielu, jakby z jakich kajdan rozkuło wszystkich ludzi z pierworodnego grzechu.
I czymże za to odwdzięczymy Ci się o dobry nasz Jezu?
Życiem tylko świątobliwym, umiłowaniem cnoty, a pogardzeniem występku, najgorętszą miłością ku Tobie i serdecznym żalem za grzechy nasze.
Starać się o nabycie tego dobra niechże, będzie moją jedyną usilnością w czasie oczekiwania pamiątki Narodzenia Twego. O dobry Boże, nie odmawiaj mi Swój łaski, o którą z całego serca Cię proszę. Przez Pana naszego Jezusa Chrystusa. Amen.
za: Droga do zbawienia (1863r.)
LITANIA NA ADWENT
Kyrie elejson, Chryste elejson, Kyrie elejson.
Chryste usłysz nas, Chryste wysłuchaj nas.
Ojcze z nieba Boże – zmiłuj się nad nami.
Synu Odkupicielu świata Boże – zmiłuj się nad nami.
Duchu Święty Boże – zmiłuj się nad nami.
Święta Trójco, Jedyny Boże – zmiłuj się nad nami.
Jezu, Słowo Przedwiecznego Ojca, przez które wszystko się stało,
zmiłuj się nad nami.
Jezu, Odwieczne Słowo, które w czasie Ciałem się stało,
Jezu, Mesjaszu obiecany w dawnym Przymierzu,
Jezu, Mesjaszu obiecany przez proroctwa i oznajmiony przez Aniołów,
Jezu, upragniony przez narody,
Jezu, Zbawicielu wysłany na ten świat przez Ojca,
Jezu, Zbawicielu oznajmiony przez Ducha Świętego,
Jezu, Synu Maryi Panny,
Jezu, który stając się człowiekiem uczyniłeś nas uczestnikami Boskiej natury,
Jezu, nasze zbawienie i nadziejo,
Jezu, nasz Emmanuelu, czyli Boże z nami,
Bądź nam miłościw, przepuść nam, Jezu.
Bądź nam miłościw, wysłuchaj nas Jezu.
Od wszelkiego złego, wybaw nas, Jezu.
Od wszelkich grzechów,
Od zatwardziałego i fałszywego serca,
Od wszelkich złych nałogów,
Od wszelkiej złości,
Od złej śmierci i potępienia,
Przez Twoje święte przyjście,
Przez świętą tajemnicę Wcielenia Twego,
W dzień sądu,
My grzeszni, prosimy Cię, wysłuchaj nas Jezu.
Abyś nas zechciał uwolnić od naszych grzechów,
Abyś zechciał przygotować w nas godne dla Ciebie mieszkanie,
Abyśmy zawsze mogli się cieszyć jedynie w Tobie,
Abyś nas zechciał zawsze bronić i osłaniać ramieniem Twojej mocy,
Abyś nas uczynił współdziedzicami Twojego Królestwa,
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami.
Niebiosa, spuśćcie Sprawiedliwego jak rosę.
Módlmy się:
Boże, Ty widzisz z jaką wiarą oczekujemy Świąt Narodzenia Pańskiego, spraw, abyśmy przygotowali nasze serca i z radością mogli obchodzić wielką tajemnicę naszego Zbawienia. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
V. Spuśćcie Niebiosa rosę z wysokości, a obłoki niech spuszczą ze deszczem sprawiedliwego.
R. Niech się otworzy ziemia i zrodzi Zbawiciela.
Módlmy się.
Boże, który nas co rocznym oczekiwaniem odkupienia naszego uweselasz; spraw abyśmy jednorodzonego Syna Twego, którego jako naszego Odkupiciela z radością wyznajemy, również jako naszego przyszłego Sędziego z ufnością oczekiwali, Pana naszego Jezusa Chrystusa, który z Ojcem i Duchem Świętym żyje i króluje na wieki wieków. Amen
Przyjdź, Panie Jezu, świat na Ciebie czeka, Twoje Królestwo jeszcze nie spełnione. Przyjdź, bo się waży ciągle los człowieka, pragnienie dobra z grzechem w nim złączone.
Przyjdź, Panie, wybaw nas, Przyjdź, Panie, bo już czas, bez Ciebie zginie świat wśród walk i zdrad. Tonącym podaj dłoń, ginących wspieraj, broń, błądzącym drogę wskaż, Przyjdź, Panie nasz!
Przyjdź, Panie Jezu, miłość w nas rozpalić. Przyjdź, bo bez Ciebie z grzechów nie powstaniem.
Przyjdź, Panie Jezu, aby nas ocalić, w Tobie nadzieja, w Tobie zaufanie. Przyjdź, Panie, wybaw nas,
Przyjdź, Panie, bo już czas, do szczęścia daj nam klucz, miłości ucz!
Bo miłość szczęściem jest, a przebaczenia gest otworzy drogę nam do szczęścia bram.
Czekam na Ciebie, Jezu mój mały,
Ciche błaganie ku niebu ślę.
Twojego przyjścia czeka świat cały,
Sercem gorącym przyzywa Cię.
Spójrz, tęsknimy na tej ziemi,
Przyjdź, o Jezu, pociesz nas!
Szczerze kochać Cię będziemy.
Przyjdź, o Jezu bo już czas!
Usłysz Maryjo głos Twoich dzieci,
Tyś naszą Matką na każdy dzień.
O daj nam Słońce, które rozświeci
Grzechu i błędu straszliwy cień.
Spójrz tęsknimy na tej ziemi,
Daj nam Zbawcę, Dziecię Twe.
My dla Niego żyć pragniemy,
Jemu damy serca swe.
(t. ks. Z. Piasecki)
