Bartłomiej Apostoł, wcześniej Bartłomiej Natanael, cs. Apostoł Warfołomiej (ur. w I wieku n.e. w Kanie Galilejskiej, zm. ok. 70 w Albanopolis w Armenii) – jeden z dwunastu apostołów dwojga imion, zwany w Ewangeliach Mateusza, Marka i Łukasza Bartłomiejem (grecko-aramejskie bar-Tholomaios „syn Tolomaja-Ptolemeusza” lub „syn oracza”), a przez Jana – Natanaelem (hebr. „Bóg dał”). Wbrew apokryfom i stanowisku Augustyna z Hippony i Grzegorza Wielkiego Kościół rzymskokatolicki przyjął, że to ta sama osoba; męczennik i święty Kościoła katolickiego oraz prawosławnego. Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego.
Życiorys
Bartłomiej wymieniany w Ewangeliach Mateusza (Mt 10, 3 BT), Marka (Mk 3, 18), Łukasza (Łk 6, 14), a także Dziejach Apostolskich (Dz 1, 13), utożsamiany jest z pojawiającym się u Jana Natanaelem (Jan 1, 45-51; 21,2). Jeśli rzeczywiście Bartłomiej był tożsamy z Natanaelem, to wyróżniał się w gronie apostolskim dobrym wykształceniem. Możliwe jest, że poprzez znajomość z Natanaelem Jezus został zaproszony na wesele w Kanie Galilejskiej. Z apokryfów o św. Bartłomieju zachowały się Ewangelia Bartłomieja i Apokalipsa Bartłomieja. Znana jest jednak w dość drobnych fragmentach. Zachował się również obszerniejszy apokryf Męka Bartłomieja Apostoła. Według niego Bartłomiej miał głosić Ewangelię w Armenii, a także w Indiach, Arabii, a nawet w Etiopii. Podobno miał nawrócić brata króla Armenii, Polimpiusza. Z rozkazu króla Astiagesa pojmano Bartłomieja w mieście Albanopolis (obecne Emanstahat). Był męczony, rozpięty na krzyżu głową w dół, żywcem obdarty ze skóry, ukrzyżowany, a następnie ścięty.
Kult
W ikonografii przedstawiany jest z kordelasem do zdzierania skóry.
Jest patronem wielu rzemieślników: rzeźników, garbarzy, introligatorów, siodlarzy, szewców, tynkarzy, górników, krawców, piekarzy, sztukatorów, a we Florencji – sprzedawców oliwy, serów i soli; wzywany w przypadku chorób nerwowych, konwulsji i chorób skóry. Ponadto jest uważany za patrona bartników, pasterzy, właścicieli winnic, grzybiarzy i rolników.
Relikwie świętego znajdują się w Bazylice św. Bartłomieja w Rzymie. Od 30.08.2015 roku decyzją Stolicy Apostolskiej relikwie św. Bartłomieja znajdują się również w Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich.
Święto liturgiczne św. Bartłomieja w Kościele katolickim obchodzone jest 24 sierpnia.[1]
Modlitwy do św. Bartłomieja Apostoła
O, Bartłomieju, w niebiosach jaśniejesz wśród Apostołów; wysłuchaj teraz tej pieśni i przyjmij nasze modlitwy. Na Ciebie z wielką miłością Jezus skierował swe oczy bo widział w Tobie człowieka o sercu szczerym i czystym. Głoszony słowem proroków, przez długie wieki wzywany, objawił Mesjasz się tobie, a Tyś Go przyjął z radością. Pomiędzy Panem a Tobą zawarte ścisłe przymierze: po trudach drogi krzyżowej otrzymasz w niebie nagrodę. Chrystusa, Władcy wszechświata jesteś Apostołem oraz przyjacielem; dla Mistrza żyjesz, a ludzi przez Mistrza życie umacniasz. Wszechmogący Boże, utwierdź w nas szczerą wiarę, która łączyła świętego Bartłomieja Apostoła z Twoim Synem, i spraw za jego wstawiennictwem, aby Twój Kościół stał się dla wszystkich narodów sakramentem zbawienia. Niech Bóg, którego wielbimy, przez Twoje wielkie zasługi wprowadzi nas do ojczyzny i wiecznym szczęściem obdarzy. Amen.
Litania do św. Bartłomieja Apostoła
Kyrie, elejson, Chryste, elejson, Kyrie, elejson. Chryste, usłysz nas,
Chryste, wysłuchaj nas.
Ojcze, z nieba, Boże, zmiłuj się nad nami.
Synu, Odkupicielu świata, Boże, zmiłuj się nad nami.
Duchu święty Boże, zmiłuj się nad nami.
Święta Trójco, Jedyny Boże, zmiłuj się nad nami.
Święta Maryjo, módl się za nami.
Królowo nieba i ziemi, módl się za nami.
Królowo Apostołów, módl się za nami.
Wszyscy święci Aniołowie i Archaniołowie, módlcie się za nami.
Święty Bartłomieju, którego do Chrystusa przyprowadził św. Filip,
Święty Bartłomieju, któryś głosił Ewangelię w najbardziej barbarzyńskich krajach,
Święty Bartłomieju, któryś przyniósł wiarę ludom,
Święty Bartłomieju, któryś w miejscu, w którym składano ofiary bożkom, poniósł śmierć męczeńską,
Święty Bartłomieju, przyjacielu wszechmocnego Boga, posłany, aby zniweczyć wszystkich bogów pogan,
Święty Bartłomieju, któryś sto razy w ciągu dnia i sto razy nocą modlił się na kolanach,
Święty Bartłomieju, któremu towarzyszyli aniołowie niedopuszczający do Ciebie zmęczenia ani głodu,
Święty Bartłomieju, o twarzy i sercu zawsze niezmiennie pogodnym,
Święty Bartłomieju, wyjaśniający poganom prawdy wiary i udzielający chrztu,
Święty Bartłomieju, który otrzymałeś władzę przywracania wzroku ślepym i oczyszczania trędowatych,
Święty Bartłomieju, ukrzyżowany, odarty ze skóry i ścięty
Święty Bartłomieju, któryś przyprowadził Natanaela do Jezusa,
Święty Bartłomieju, któryś znad Jordanu wracał do Galilei z Jezusem,
Święty Bartłomieju, któryś znalazł Tego, o którym pisał Mojżesz w Prawie i Prorocy: Jezusa z Nazaretu, syna Józefa,
Święty Bartłomieju, godny synu Bożego Izraela, który idzie prostą drogą,
Święty Bartłomieju, na Ciebie z wielką miłością skierował Jezus swe oczy, bo widział w Tobie człowieka o sercu szczerym i czystym,
Święty Bartłomieju, który ujrzałeś niebo otwarte i aniołów Bożych wstępujących i zstępujących na Syna Człowieczego,
Święty Bartłomieju, siedmioma darami Ducha Święty przyozdobiony,
Święty Bartłomieju, pobożny i skupiony przed obliczem Bożym,
Święty Bartłomieju, abyśmy z grzechów naszych powstali,
Święty Bartłomieju, abyśmy szczerze pokutowali,
Święty Bartłomieju, abyśmy w służbie Bożej gorliwymi byli,
Święty Bartłomieju, abyśmy w cnocie postępowali,
Święty Bartłomieju, abyśmy w jedności i zgodzie żyli,
Święty Bartłomieju, abyśmy w wierze niezachwianie trwali,
Święty Bartłomieju, abyśmy nigdy zwątpieniu nie ulegli,
Święty Bartłomieju, abyśmy nigdy w rozpacz nie wpadli,
Święty Bartłomieju, abyśmy błądzących na drogę prawdziwą sprowadzali,
Święty Bartłomieju, abyśmy sami od jedności Kościoła katolickiego nie odstąpili,
Święty Bartłomieju, abyśmy od wszelkich niebezpieczeństw duchowych uwolnieni byli,
Święty Bartłomieju, abyśmy po przejściu życia doczesnego z Tobą się połączyli.
Baranku Boży który gładzisz grzechy świata, przepuść nam, Panie.
Baranku Boży; który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami, Panie.
K: Módl się za nami święty Bartłomieju.
W: Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.
Módlmy się: Boże, któryś św. Bartłomieja Apostoła dla wyznania prawdziwej wiary wsławił niezliczonymi cudami, spraw, abyśmy przez jego zasługi i modlitwy w tejże wierze niezachwiani, raczej wszystkie przeciwności przyjęli i uszu ognia piekielnego niż szkodę na duszy naszej ponieśli. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Modlitwa do świętego Bartłomieja, aby otrzymać wszelką laskę przez jego wstawiennictwo
Cnotliwy i niepokonany Apostole Jezusa Chrystusa, Święty Bartłomieju! Z całkowitym oddaniem klękam pokornie przed Bogiem i proszę Cię, abym został zaszczycony Twym wstawiennictwem u Twego Boskiego Nauczyciela Jezusa Chrystusa i u Maryi, Jego Najświętszej Matki, jak jest to z pożytkiem dla mego zdrowia cielesnego i duchowego. Wiem, że jesteś u Nich obojga w najwyższych łaskach, tak że z pewnością niczego z tego, o co ich poprosisz, Ci nie odmówią, jak tego dowodzi wiele niezliczonych cudów, które Bóg wszechmocny i miłosierny codziennie wszędzie sprawia, gdzie Twe słodkie imię jest wypowiadane. Za sprawą swej wszechmądrej Opatrzności wyznaczył i wybrał Ciebie, abyś przynosił nam pocieszenie i pomoc w tych dokuczliwych i groźnych, niespokojnych i pełnych zgryzoty czasach! Ty, pałający doskonałą miłością okazujesz się w szczególnie cudowny sposób działający i pomocny dla wiernych chrześcijan.
O łaskawy i godny podziwu cudotwórco! Proszę Cię, spójrz na mnie nędznego, jako na jedno z Twych dzieci duchowych, i weź mnie w obronę przed okropnymi wrogami, którzy dziś bardziej niż kiedykolwiek grożą wściekłymi atakami i którzy dusze, okupione drogocenną krwią Zbawiciela świata, wszędzie biorą w niewolę w sposób prawie nie do przezwyciężenia i powodują bezprzykładne klęski. Ale ponieważ Ty, o łaskawy patronie, tylko tym okazujesz swe dowody laski i dobrodziejstwa, którzy wiodą życie niewinne i kochają czystość duszy i ciała, tylko tym, którzy są natchnieni czystą, żywą i czynną wiarą, chcę również, tak jak Ty, z miłości do Jezusa Chrystusa znosić pokornie krzyż, utrapienia i cierpienia wszelkiego rodzaju na tej dolinie płaczu
Zatem proszę Cię, zachowaj mi łaskę, abym do końca mego życia zachował swą duszę czystą od najmniejszej skazy i ponadto ozdabiał ją każdą cnotą, w szczególności z pełnym oddaniem memu Bogu i wobec cierpień, których zesłanie na mnie na tym świecie uważa za dobre dla oczyszczenia przez to mej duszy i dania jej możliwości uzyskania pokuty za tak wiele grzechów. Proszę Cię również o wyjednanie dla mnie pomnożenia wiary, nadziei, miłości i żalu za moje grzechy. Uwolnij mnie od każdego przykrego przypadku, z jakiej strony by mi nie groził! Amen.
Ojcze nasz… Zdrowaś Maryjo… Chwała Ojcu…
Nowenna do świętego Bartłomieja albo dziewięciodniowe nabożeństwo ku czci świętego Bartłomieja Apostoła przed dniem 24 sierpni
Modlitwa przygotowawcza
Przyjdź, Duchu Święty wypełnij serca Twych wiernych i rozpal w nich ogień Twej Miłości. Prosimy Cię, o Panie, uprzedź nas Swymi zstąpieniami we wszystkich naszych poczynaniach, aby wszelka nasza modlitwa i czynność zaczynała się zawsze od Ciebie, i tak jak przez Ciebie rozpoczęta, przez Ciebie też była skończona. Amen.
K: Boże, wysłuchaj mej prośby o pomoc! W: Panie! Pośpiesz mi z pomocą. Chwała Ojcu…
Codzienna modlitwa podczas nowenn
Hymn
Boże ojców naszych, który postępujesz z nami według swej łagodności,
nie odejmuj od nas swego miłosierdzia,
lecz przez ich modlitwy kieruj w pokoju naszym życiem.
Zebrawszy się dziś, wychwalamy was w pieśniach
jako niegasnące promienie duchowego Słońca.
Wy bowiem, chwalebni Pasterze i Apostołowie,
opromieniliście światłem tych,
co byli w ciemnościach niewiedzy,
wzywając wszystkich na szczyty pobożności.
Dlatego wołamy do was: Bądźcie pozdrowieni,
jako fundament wszystkich ascetów.
Przez mnóstwo fal jak po suchym lądzie przechodząc,
w potokach łez całkowicie potopiliście swoich wrogów.
Chwalebni Apostołowie, przyjąwszy dar uzdrowień,
módlcie się ciągle do Chrystusa za nas wszystkich.
Amen.
O czysty i niezłomny Apostole Jezusa Chrystusa, święty Bartłomieju! Z pełnym oddaniem klękam przed Bogiem i przed Tobą, którego wybrałem za swojego pośrednika i miłującego patrona, abym mógł być zaszczycony Twym wstawiennictwem u Twego Boskiego Oblubieńca Jezusa Chrystusa i Maryi, Jego Najświętszej Matki. Wiem, że oboje niczego Ci nie odmawiają, i proszę Cię z całym głębokim odczuciem mego serca, abyś spojrzał na mnie jako na jedno z Twych dzieci i wziął mnie w obronę przed mymi nieprzyjaciółmi. Wyjednaj mi łaskę, abym do końca mego życia zachował Swą duszę czystą od wszelkiej skazy i ozdabiał ją każdą cnotą. W szczególności chcę przyjąć z pełnym oddaniem memu Bogu wszystkie cierpienia, których zesłanie na mnie na tym świecie uważa za dobre dla oczyszczenia przez to mej duszy i dania jej okazji do uzyskania pokuty za wiele grzechów. Przyciągnięty Twą wspaniałą łaskawością, proszę Cię ze względu na Twe wielkie i doskonałe zasługi o wybłaganie dla mnie upragnionej łaski (tu należy wymienić swe życzenie), której pokornie od Ciebie oczekuję, jeśli jest ona zgodna z wolą Bożą i z pożytkiem dla mego zbawienia wiecznego. Proszę Cię również o wyjednanie dla mnie pomnożenia wiary, nadziei, miłości i żalu za moje grzechy. Święty Bartłomieju, módl się za mną u Jezusa i Maryi! Amen.
Dostojny i wierny uczniu Ewangelii, chwalebny Apostole Jezusa Chrystusa, jesteś ozdobiony tak wieloma laskami i tak wielką czystością i wśród niewiernego i zepsutego świata wzbogacony o tak żywą wiarę i miłosierdzie! Święty Bartłomieju, który dla Twego Niebiańskiego Nauczyciela zachowałeś niezachwianą wiarę i nienaruszoną czystość w czasach, gdy Rzym był pogański i moralnie zepsuty, proszę Cię za Twe szlachetne zasługi, uzyskaj dla mnie u Tronu Miłosierdzia łaskę wytrwania w wierze, łaskę czystości duszy i ciała i łaskę szczęśliwej śmierci w lasce Jezusa Chrystusa. Amen.
Ojcze nasz… Zdrowaś Maryjo… Chwała Ojcu
Modlitwa na zakończenie nowenny
Zachęcony Twym przykładem do ćwiczenia się w najdoskonalszych cnotach, pełen ufności na widok nagrody za Twe zasługi, postanawiam sobie, podążać za Tobą, chcąc unikać wszelkiego zła i dokładnie spełniać przykazania Boże. Wesprzyj mnie, o wielki święty Apostole Bartłomieju, przez Twe możne wstawiennictwo, a w szczególności uproś dla mnie czystość, wciąż nienaruszoną, niepokonaną siłę we wszystkich pokusach, wielkoduszność, która żadnej ofiary dla Boga nie uważa za zbyt wielką i niezłomną wiarę w Jezusa Chrystusa, święty Kościół katolicki i jego najwyższą Głowę, Ojca wszystkich wiernych, Pasterza wszystkich pasterzy i Namiestnika Jezusa Chrystusa na ziemi. Oprócz tych łask, o które Cię, święty Bartłomieju, proszę, dołączam jeszcze inne upragnione laski, które z pełnym zaufaniem mam nadzieję otrzymać przez Twe możne wstawiennictwo…
(Tu przedstaw świętemu z prostotą, ufnością i pokorą swoje prośby)
Nie kończ tej nowenny nie uczyniwszy kilku czynów miłosierdzia ku czci świętego Bartłomieja. Dobra spowiedź, gorliwe przyjmowanie Komunii Świętej to skuteczne środki, aby uzyskać laski Boże za wstawiennictwem świętego Apostoła
Modlitwa końcowa
Święty Bartłomieju Apostole, spraw, aby wszyscy ludzie znosili z cierpliwością obecne utrapienia, abyśmy zawsze byli pokrzepieni i pocieszeni Twą słodką miłością; abyśmy z całego serca i w najgłębszej czci uwielbiali Trójcę Przenajświętszą i Wzniosłą, która obdarzyła Cię tyloma błogosławieństwami, wyposażyła Cię w tak wielką wiarę i siłę, która wyniosła Cię na tak wysoki stopień świętości, pomagała Ci wśród utrapień doczesnego życia i zaprowadziła Cię w triumfie do wiecznej chwały. Amen.
Ojcze nasz… Zdrowaś Maryjo… Chwała Ojcu…
Modlitwa wstawiennicza
W tej oto godzinie, o pełen chwały święty Bartłomieju Apostole, nie ustawaj w modlitwie za nas, byśmy od wszelkiej złej myśli i od wszelkiego nieszczęścia wolni byli i od wszelkiej szatańskiej złośliwości uchronieni. Orędownictwem bowiem Twoim i opieką chronieni, Jedynemu w Trójcy Bogu, Stwórcy wszechświata, składamy chwałę, cześć, hołd i dziękczynienie teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen.
Modlitwa przeciw wpływom dóbr ziemskich
O, święty Bartłomieju, cudotwórco naszych czasów, wyjednaj dla mnie czystość ciała i duszy, czystość serca i pragnień, czystość myśli i uczuć. Opiekuj się Kościołem Bożym, módl się o jego wywyższenie i pomyślność, wzrost wiary, za Ojca Swiętego, za kapłanów, za wytrwałość wiernych, za nawrócenie grzeszników, ulgę dla dusz w czyśćcu, szczególnie tych dla mnie drogich.
O, wielki święty którego triumf obchodzimy na ziemi, wstaw się za mną, abym mógł kiedyś ujrzeć koronę chwały Twojej w niebie i wiecznie błogosławić Tego, który tak szczodrze wynagradza na wieczność za cierpienie przeżyte dla Jego miłości w czasie naszego krótkiego życia.
O, święty Bartłomieju, szczególnie święty wybrańcu Boży, gorący nasz wspomożycielu, wierny Apostole Jezusa Chrystusa, który tak odważnie przedłożyłeś niewidzialne dobra świętej wieczności ponad widoczne dobra tego świata, uzyskaj dla nas żywą wiarę i płomiennym wstawiennictwem Twoim spraw, aby nasza pobożność zawsze wzrastała, abyśmy wiernie mogli służyć Panu Jezusowi przez całe nasze życie, a po śmierci zasłużyli na szczęście oglądania Jego Oblicza w życiu wiecznym. Amen.
Modlitwa poranna ku czci świętego Bartłomieja
Święty Bartłomieju, pomóż mi przez Twe możne wstawiennictwo, abym dzień ten poświęcił memu Bogu i Stwórcy przez spełnienie Jego świętej Woli, przez głęboką miłość do Niego i przez wielką, czują troskliwość w unikaniu wszelkich grzechów i uchybień. Módl się za mną przez nieskończone zasługi Twego i mego Boskiego Zbawiciela, którego na ziemi tak głęboko kochałeś i ku którego chwale radośnie ofiarowałeś swe życie. Jednoczę wszelkie dobro, które dziś uczynię za Łaską Bożą, z Twymi wielkimi zasługami, z zasługami wszystkich innych świętych i nieskończonymi zasługami Jezusa Chrystusa i poświęcam je Bogu na Jego chwałę z tą całą świętą myślą i zamiarem, z którymi Jezus ongiś poświęcił wszystkie swe dobre uczynki i swe cierpienia i swą gorzką śmierć. Amen.
Modlitwa wieczorna ku czci świętego Bartłomieja
Święty Bartłomieju, przy mym rachunku sumienia nad dniem, który dzisiaj upłynął, znajduję znów wiele spraw, których z miłości do Boga muszę serdecznie żałować. 0, módl się teraz za mnie, abym z wielkiej miłości do Boga żałował i poprawił się! O Boże, nieskończona Dobroci i nieskończona Miłości! Żałuję z miłości do Ciebie wszystkiego, co było dla Ciebie przykre, i wszystkich grzechów mego całego życia. Proszę Cię o przebaczenie i poświęcam Ci za to na zadośćuczynienie nieskończone zasługi Twego Syna Jezusa Chrystusa, wszystkie Ofiary Mszy św., zasługi Matki Zbawiciela i wszystkich świętych.
O dobrotliwy Boże, ile dobrego mi dzisiaj znów okazałeś! Jak wielkiej łaski mi dziś znów udzieliłeś! Nie mogę Ci wystarczająco podziękować. W podziękowaniu poświęcam Ci nieskończone zasługi Twego Syna Jezusa Chrystusa, zasługi Jego Najświętszej Matki Maryi, zasługi świętego Bartłomieja Apostoła i wszystkich Świętych. Jezu Chryste, Panie, przez wzgląd na zasługi świętego Bartłomieja Apostoła! Gdybym mógł Cię teraz przyjąć w Komunii św.! Życzenie to jednoczę ze wszystkimi innymi Komuniami duchowymi, których święci doznali na ziemi, i proszę Cię, pozwól mi kiedyś przyjąć Cię w owym wiecznym spokoju, w którym nie ma już snu, i który jest życiem i miłością do Ciebie. Amen.[2]